Hidrojen Atom Numarası Nedir?

Hidrojen, periyodik cetvelin ilk elementi olup, atom numarası 1'dir. Oda sıcaklığında kokusuz, tatsız ve renksiz bir gazdır. Hidrojenin kimyasal sembolü "H" olup, evrende en bol bulunan elementtir. Evrenin yaklaşık %90'ını hidrojen atomları oluşturur. Diğer elementlerin de hidrojen atomlarından, füzyon yolu ile oluştuğu öne sürülmüştür. Yerçekimi yıldızlardan daha az olduğu için, yerküre hafif olan atomları fazla tutamamıştır. Bu nedenle hidrojen, yerkabuğunu meydana getiren toplam atom sayıları içinde oksijen (%53) ve silisyumdan (%16) sonra üçüncü sırada gelir (%15). Kütle olarak yerkabuğunun %0,88'ini oluşturmuş olup, dokuzuncu sıradadır. Serbest hidrojen çok düşük miktarda ancak volkan gazlarında ve atmosferin üst tabakalarında yer alır. Bileşikleri ise oldukça yaygındır. Oksijenle birlikte su biçiminde ve mineral hidratlarında veya kömür ve petrolde olduğu gibi karbonla hidrokarbonlar biçiminde bulunur.

Hidrojenin Özellikleri

Atom numarası: 1
Kimyasal sembol: H
Oda sıcaklığında kokusuz, tatsız ve renksiz bir gaz
Evrenin %90'ını oluşturur
Yerkabuğunda kütle olarak %0,88 oranında bulunur

Hidrojenin Doğada Bulunma Şekilleri

Hidrojen doğada serbest halde çok az bulunur. Ancak bileşikleri oldukça yaygındır. Oksijenle birleşerek suyu oluşturur ve bu, en yaygın hidrojen bileşiğidir. Ayrıca, hidrojen karbonla birleşerek hidrokarbonları oluşturur. Bu bileşikler kömür ve petrolde bol miktarda bulunur. Hidrojen ayrıca, volkan gazlarında ve atmosferin üst tabakalarında da serbest halde bulunabilir.

Hidrojenin Vücutta ve Canlılarda Rolü

Vücudumuz kütle bakımından %10'u hidrojendir. Diğer canlı dokular da hidrojenin, karbon, oksijen, kükürt, azot gibi elementlerle yaptığı bileşiklerden oluşur. Hidrojen, canlıların temel yapı taşlarından biridir ve biyokimyasal reaksiyonlarda önemli bir rol oynar.

Hidrojenin Laboratuvar ve Sanayide Üretimi

Laboratuvarda hidrojen, seyreltik bir asidin çinko veya başka bir elektropozitif metale etkitilmesi ile hazırlanır. Sanayide ise hidrokarbonların su buharı ile katalitik tepkimesi veya su gazı yöntemiyle ya da birtakım elektroliz tepkimelerinde yan ürün şeklinde elde edilir. Hidrojen oldukça aktif bir elementtir ve ısıtıldığında diğer elementlerle hidrürler verir. Zayıfça bir indirgendir.

Hidrojenin Kimyasal Tepkimeleri

Hidrojen, periyodik cetvelde hiçbir gruba bağlı olmayıp H- iyonu oluşturduğunda halojenlere, H+ iyonu oluşturduğunda ise alkali metallere benzemektedir. Oksijenle birleşmesinden büyük bir ısı ortaya çıkar. Bu tepkime ancak yüksek sıcaklıklarda veya katalizör eşliğinde yürür. Oksihidrojen hamlacındaki tepkime 2800°C'nin üzerinde bir sıcaklık sağlar ve tepkimenin kendiliğinden yürümesi mümkün olur.

Hidrojenin Kullanım Alanları

Hidrojen, çeşitli endüstriyel ve bilimsel uygulamalarda kullanılır. İşte bazı kullanım alanları:

Amonyak üretimi (Haber yöntemi ile)
Petrol arıtımı
Hidrojenasyon ve metal tasfiye işleri
Hidrojen klorür ve metanol üretimi
Soğutma amaçlı (sıvı hidrojenin kaynama noktası -253°C olduğundan)
Roket yakıtı olarak

Hidrojenin İzotopları

Hidrojenin üç izotopu bulunmaktadır: Protium (en yaygın), Deuterium (Döteryum) ve Tritium (Trityum). Protium, bir proton ve bir elektrondan oluşur. Deuterium, bir proton, bir nötron ve bir elektrondan oluşur. Tritium ise bir proton, iki nötron ve bir elektrondan oluşur. Bu izotoplar, farklı fiziksel özelliklere sahip olmalarına rağmen kimyasal olarak benzerdirler.

Hidrojen, evrenin en temel ve en bol bulunan elementidir. Hem doğada hem de endüstride geniş bir kullanım alanına sahiptir. Atom numarası 1 olan bu element, kimyasal ve fiziksel özellikleriyle bilim dünyasında büyük bir öneme sahiptir.